TIJD
LIJN

Een veelgebruikt anti-parasitair medicijn ontwaakt bij mensen met hiv het virus uit een sluimerende staat. Dat ontdekken wetenschappers van het Erasmus MC in de eerste studie waarin dit middel wordt getest bij mensen die leven met hiv. ‘De weg naar genezing is nog lang.’ 

 

Het gaat om het middel pyrimethamine, dat bijvoorbeeld wordt gebruikt bij de infectieziekte toxoplasmose. Behandeling met pyrimethamine ontwaakt het virus uit de sluimerende staat, ontdekken internist-infectioloog Henrieke Prins en moleculair virologen Raquel Crespo en Cynthia Lungu.  
 

Het onderzoeksproject heet SPIRAL en richt zich vooral op vrouwen in Afrika, ten zuiden van de Sahara. Het project onderzoekt hoe het immuunsysteem van mensen met hiv krachtiger te maken en hoe de slapende CD4-cellen met hiv in het hiv-reservoir wakker te maken en de hiv te verwijderen.

 

In dit internationale project zijn mensen met hiv, wetenschappers, medische specialisten uit zowel Nederland als Zuid Afrika, Zambia en Uganda samen met farmaceutische bedrijven op zoek naar een effectieve, acceptabele hiv-genezing voor iedereen, wereldwijd.
 

Lenacapavir is een nieuw soort medicijn die toegepast kan worden bij mensen die resistent zijn geworden voor meerdere ander soorten hiv-remmers. Het wordt eerst gegeven in pilvorm, maar vervolgens in injectievorm waarbij je maar één keer per zes maanden geprikt hoeft te worden. Helaas moeten mensen met hiv die dit middel gebruiken alsnog ook andere hiv-remmers nemen, dus helemaal vrij van de pillen ben je niet met deze injecties.

 

In 2024 blijkt dat Lenacapavir goed werkt als PrEP, een uitkomst voor iedereen die zich wil beschermen tegen hiv.
 

Een Nederlands onderzoeksteam vraagt 20 mensen met hiv of ze bereid zijn in de toekomst om mee te doen aan hiv-genezingsonderzoek. De meeste van hen zijn dat, maar hebben grote zorgen over het stoppen met nemen van hiv-remmers.

 

Stoppen met hiv-remmers is logischerwijs wel een belangrijk onderdeel van onderzoek naar hiv-genezing. Maar het werpt wel ethische vragen op, voor onderzoekers en ook voor mensen met hiv.

 

Internationaal zijn er meerdere (en grotere) van deze onderzoeken geweest, en het struikelblok voor mensen met hiv om mee te doen aan hiv-genezingsonderzoek is altijd: zou ik durven te stoppen met de levensreddende hiv-remmers. Wat als mijn viral load weer omhoogschiet? Wat als mijn CD4-cellen afnemen? Wat als ik last krijg van opportunistische infecties? Wat als ik dood ga omdat ik geen hiv-remmers meer slik?

 

Allemaal vragen die onderzoekers, artsen én mensen met hiv moeten beantwoorden als hiv-genezingsonderzoek uitgebreider gaat testen op mensen.
 

Een onbekende vrouw in New York krijgt in 2017 een stamceltransplantatie tegen leukemie, een dodelijke bloedkanker. Na veertien maanden stopt ze met de hiv-remmers. 

 

Haar stamceltransplantatie is bijzonder omdat er stamcellen van iemand die immuun is voor hiv worden aangevuld met stamcellen van haar zus (die niet immuun is voor hiv). De reden is dat de donor die immuun is voor hiv geen goede genetische match is voor haar. Het goede nieuws is dus dat deze techniek in dit geval heeft gewerkt.
 

"We hebben een manier gevonden om heel selectief hiv-geïnfecteerde cellen aan te zetten tot zelfvernietiging", legt onderzoeker dr. Shringar Rao van het Erasmus MC uit. 

 

"We activeren een mechanisme in de geïnfecteerde cel, waardoor hij overgaat tot zelfvernietiging", vertelt Rao. "Het voordeel van onze methode is dat we voor het doden van het virus niet afhankelijk zijn van het verzwakte afweersysteem van mensen met hiv."

 

"De volgende logische stap zou zijn om DDX3-remmers te testen bij mensen met hiv. Dat is momenteel nog niet mogelijk, want momenteel deze stoffen zijn nog niet goedgekeurd voor gebruik bij patiënten. Uiteraard willen we ook onderzoeken welke andere stoffen dezelfde werking hebben en of we combinaties kunnen maken. Met als ultieme doel om het slapende virus uit te roeien", vertelt onderzoeksleider dr. Tokameh Mahmoudi.
 

Antilichamen zijn de echte jagers van het immuunsysteem. Ze sporen bacteriën en virussen op en ruimen ze op. Ze zijn gemaakt van eiwit en hebben een vorm die lijkt op de hoofdletter 'Y'. Ze kunnen zich makkelijk specialiseren. De eerste hiv-tests zijn gebaseerd op antilichamen die gespecialiseerd zijn om hiv uit te roeien. Was je positief dan betekende dit dat je hiv-antilichamen had. 

 

Breed Neutraliserende Antilichamen (bNAbs) zijn in 1990 ontdekt. Ze zijn een soort van super hiv-antilichamen die heel veel verschillende hiv-mutaties weet op te sporen en op te ruimen. Ongeveer 25% van alle mensen met hiv heeft kleine hoeveelheden van deze superhelden.

 

Sinds 2016 wordt er veel onderzoek naar bNAbs verricht en onderzoekers geloven dat genetisch aangepaste bNAbs waarschijnlijk een hele goede aanvulling gaan zijn op hiv-remmers. 
 

Loreen Willenberg is een 'elite controller' uit Californië, VS. Een elite controller is iemand van wie het lichaam hiv zonder medicijnen onderdrukt. Ongeveer 0,5% van mensen met hiv is 'elite controller'.

 

Willenberg heeft hiv sinds 1992 en heeft nog nooit een hiv-remmer geslikt. Uit onderzoek blijkt nu dat Willenberg inmiddels helemaal geen intact hiv DNA meer heeft. Wat praktisch gezien betekent dat haar hiv zichzelf nooit meer kan vermenigvuldigen.

 

In 2021 wordt een soortgelijk 'wonder' gezien in een vrouw uit Argentinië. Zij wil anoniem blijven en wordt 'De Esperanza Patiënt' genoemd, naar haar woonplaats.
 

Eindelijk geen dagelijkse pillen meer, maar elke twee maanden twee injecties met hiv-remmers. Dat is het voordeel van injectables. Vanaf 2021 worden deze injecties ook in Nederlandse ziekenhuizen gegeven en vergoed door de zorgverzekering. Voor veel gebruikers zijn de injecties een uitkomst. 

 

Onderzoek door de Hiv Vereniging geeft aan dat veel mensen met hiv pas gaan overstappen als de injectables zes maanden werken. 
 

NL4Cure is een samenwerking van Nederlandse wetenschappers, de Hiv Vereniging, hiv-consulenten en hiv-behandelaren, Stichting Hiv Monitoring en Aidsfonds met als doel: hiv genezen.

 

Samenwerking tussen onderzoekers, artsen en mensen met hiv is van vitaal belang voor de ontwikkeling van hiv-genezing. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van het woord 'genezing' als het om onderdrukking van hiv zonder medicijnen gaat.

 

Onderzoekers hadden het over 'functionele genezing', terwijl mensen met hiv het woord genezing alleen gebruiken als het virus helemaal uit hun lichaam is. Zulke miscommunicatie wil je echt voorkomen. De term ’functionele genezing’ wordt nu uitgefaseerd.
 

Marc Franke uit Düsseldorf krijgt al een stamceltransplantatie tegen leukemie, een dodelijke bloedkanker, in 2013. Maar hij durft pas in 2018 te stoppen met de hiv-remmers. In 2019 blijkt dat hij hiv-vrij was en in 2024 verklaren zijn artsen hem genezen van hiv.

 

Adam Castillejo uit Londen krijgt een stamceltransplantatie tegen de ziekte van Hodgkin, een kanker van de lymfeklier. Zestien maanden na de transplantatie stopt hij met het nemen van hiv-remmers.

 

De stamcellen zijn geoogst bij iemand die immuun is voor hiv. Wil je hier meer over weten?  Bezoek dan eens onze pagina over genezing. 

 

Eindelijk wordt aangetoond dat mensen die een lage viral load hebben het virus niet meer door kunnen geven. Wereldwijd begint er een campagne U=U (Undetectable equals Untransmissable). In Nederland heet de campagne N=N (niet detecteerbaar is niet overdraagbaar).

 

Aanvankelijk houdt men minder dan 200 virusdeeltjes aan als grens, maar de Wereldgezondheidsorganisatie zet die grens in de zomer van 2023 op minder dan 1.000 virusdeeltjes. 

 

Dit is goed nieuws voor iedereen met hiv die trouw hiv-remmers slikt. De boodschap niet meer gevaarlijk te zijn voor andere mensen is bevrijdend.
 

In Parijs wordt tijdens een conferentie het derde kind beschreven dat na behandeling met hiv-remmers zelf het virus onderdrukt. Een 9 jaar oud Zuid-Afrikaans kind die met hiv geboren is, blijkt al meer dan 8 jaar geen hiv-remmers meer te nemen en lijkt het virus zelf te onderdrukken.

 

Hoewel zeldzaam, denken onderzoekers dat door snel te beginnen met hiv-remmers het hiv-reservoir van slapende CD4-cellen met hiv klein blijft, waardoor het lichaam beter in staat is zich te verdedigen tegen hiv.

 

Wat betekent het voor hiv als mensen die net geïnfecteerd zijn onmiddellijk beginnen met hiv-remmers? Dat is de grote vraag van het NOVA-onderzoek in Nederland. Twee hiv-onderzoekscentra en zeven hiv-behandelcentra doen mee aan dit onderzoek.

 

Klopt het inderdaad dat als je snel begint met hiv-remmers dat dan het hiv-reservoir van slapende CD4-cellen met hiv klein blijft? En als je mensen immuuntherapie geeft die hun weerstand versterkt, zouden deze mensen dan voor langere tijd (of altijd) zonder hiv-remmers hun hiv in bedwang kunnen houden? 

 

Mensen die meedoen in het onderzoek worden voor langere tijd intensief gevolgd.
 

Steden hebben een belangrijke rol te vervullen in het terugdringen van hiv. Steden zijn immers de ideale plek voor een virus om zich te verspreiden, al was het alleen maar omdat er veel mensen bij elkaar wonen, werken en plezier hebben. 

 

Oorspronkelijk begint het initiatief met 27 steden, maar inmiddels zijn er al meer dan 350 van alle continenten. Steden wisselen ideeën uit om ervoor te zorgen dat het aantal nieuwe hiv-infecties omlaag gaat. Mensen laten testen, snel aan de hiv-remmers en PrEP zijn bijvoorbeeld goede methoden hiervoor.
 

CRISPR gen technieken worden vaak uitgelegd als dat men met een schaar in DNA kan knippen. De oorspronkelijke bedenkers waren onderzoekers in Osaka, Japan, in 1987. Met deze techniek kan het DNA van alles wat leeft veranderd worden, dus ook van virussen en mensen.

 

In 2012 ontwikkelden onderzoeksteams een manier om met het eiwit 'cas9' nog preciezer de knip te kunnen maken en genen weg te halen of toe te voegen. Omdat hiv zichzelf kopieert in het DNA van de CD4-cellen die het heeft geïnfecteerd, is de hoop dat met de CRISPR-cas9 techniek hiv uit het DNA gesneden kan worden.
 

Na lang speuren in medische dossiers vindt een Frans onderzoeksteam 14 mensen die zijn gestopt met het nemen van hiv-remmers en het virus onder controle houden zonder medicijnen. De mensen hebben vrij snel na hun hiv-diagnose hiv-remmers gekregen en zijn er na een paar jaar om verschillende redenen mee gestopt. 

 

Na medisch onderzoek blijken deze mensen geen speciale genetische kenmerken te hebben die hiv afremt. Integendeel, de meeste van hen zijn genetisch gezien juist extra vatbaar voor hiv. Dat wijst erop dat die paar jaar dat ze wel hiv-remmers hebben geslikt, hun lichaam geholpen heeft om zelf hiv te onderdrukken.

 

Wetenschappers vermoeden dat tussen de 5 en de 15% van mensen die binnen zes maanden na hun hiv-infectie beginnen met hiv-remmers en deze hiv-remmers een paar jaar nemen, mogelijkerwijs zelf het virus langere tijd onder controle kunnen houden. 
 

Hiv-remmers nemen om geen hiv op te lopen. Wat klinkt als een grap is waarheid. PrEP is erg effectief en zorgt ervoor dat mensen die bang zijn om hiv op te lopen zichzelf beter kunnen beschermen. 

 

In Europa zal het nog tot 2016 duren voordat PrEP is goedgekeurd. In Nederland is het grote probleem de kosten. Truvada als PrEP kost per maand zo'n 600 euro, maar nadat het patent is afgelopen in 2017 daalt de prijs enorm. Tegenwoordig betaal je voor generieke PrEP minder dan 20 euro.
 

Timothy Ray Brown is de eerste persoon ooit die genezen is van hiv. Brown heeft leukemie, een dodelijke bloedkanker waarvoor hij in 2006 wordt behandeld in een Berlijns ziekenhuis. Hij krijgt een stamceltransplantatie, maar met stamcellen van iemand die immuun is voor hiv. 

 

Pas in 2010 spreekt Brown voor het eerst in het openbaar over zijn genezing. De stamceltransplantatie is erg zwaar geweest, maar hij is blij dat zijn artsen hebben kunnen bewijzen dat hiv genezen kan worden. 

 

Helaas komt de leukemie terug en Brown overlijdt op 54-jarige leeftijd in 2020. 
 

Angst op hiv aan iemand anders doorgeven is altijd één van de grootste bijwerkingen van hiv geweest. Voor jezelf en voor anderen. Een groep Zwitserse artsen en onderzoekers test de theorie dat als je geen of weinig virus in je bloed hebt, dat je het dan ook niet kunt doorgeven. Ze komen tot de conclusie dat dit inderdaad zo is. 

 

Ze schrijven dat, met een aantal mitsen en maren, mensen met heel weinig virus in hun bloed het virus niet kunnen doorgeven. Hiv-activisten zijn opgelucht, maar wetenschappers, artsen en vooral beleidsmakers zijn furieus. Zij zijn bang dat mensen met hiv minder voorzichtig zullen zijn en dat de pandemie weer zal oplaaien.

 

Pas in 2018, na uitgebreid onderzoek op tienduizenden mensen, blijkt de theorie toch waar. Als je een viral load hebt van minder dan 200 virusdeeltjes per milliliter bloed kun je het virus niet doorgeven.
 

Bij een hiv-vaccinatie studie onder 3.000 vrijwilligers uit Noord- en Zuid-Amerika, de Cariben en Australië blijkt het vaccin niet te werken. Het is zelfs zo dat de mensen die het vaccin kregen meer kans hebben om met hiv te worden geïnfecteerd.

 

De eerste vrijwilliger meldt zich aan in 2004 en de aanmeldingen komen nog binnen als het experiment halsoverkop wordt stilgelegd in 2007. 
 

In een studie om de gevolgen van tijdelijk stoppen met hiv-remmers ('pilvakantie') te onderzoeken blijkt dat mensen die tijdelijk stoppen met hiv-remmers meer last van vermoeidheid en pijn hebben en dat hun mentale gezondheid achteruit gaat waardoor ze minder sociaal kunnen zijn.

 

Naast deze nadelige gevolgen voor je gezondheid is er ook het risico dat je (deels) resistent kan worden tegen een hele familie van hiv-remmers, waardoor je opties voor behandeling slinken.

 

Aan de SMART studie deden ongeveer 5.500 mensen mee uit een aantal Westerse landen. 
 

Vijf jaar na de invoering van de combinatietherapie wordt duidelijk dat als mensen stoppen met bepaalde hiv-remmers, dat ze resistent worden tegen de hele groep hiv-remmers met dezelfde aanpak. Het wordt dus echt belangrijk dat mensen zo goed mogelijk hun medicijnen slikken. 

 

Wordt er voorheen nog wel eens een 'pillenvakantie' ingelast als de bijwerkingen te heftig zijn, vanaf nu moeten artsen andere manieren vinden om de bijwerkingen te verminderen. Gelukkig worden de hiv-remmers preciezer afgestemd op elkaar en komen er ook steeds meer hiv-remmers bij, waar artsen uit kunnen kiezen om een zo perfect mogelijke combinatie samen te stellen.

 

Niettemin hebben ook vandaag (2025) nog veel mensen last van bijwerkingen door de hiv-remmers. Schroom nooit om hier een punt van te maken bij je behandelend arts. Te zware bijwerkingen van medicijnen kunnen vaak voorkomen worden.
 

UNAIDS, de Wereldgezondheidsorganisatie en 5 medicijnenfabrikanten sluiten een verbond om versneld hiv-remmers in ontwikkelingslanden te krijgen. 

 

De meeste mensen met hiv wonen in ontwikkelingslanden en zijn financieel niet in staat om levensreddende hiv-remmers te krijgen. Vanaf 2000 komen er initiatieven van de grond om juist deze landen, gemeenschappen, mensen van hiv-remmers te voorzien voor een gereduceerde prijs.
 

Omdat hiv een virus is, zou het mogelijk moeten zijn om het lichaam te instrueren antilichamen aan te maken die hiv detecteren en elimineren als het iemand infecteert. Zo werken de griepprik, de polioprik en andere vaccinaties. De hoop was hoog bij deze eerste grote hiv-vaccinatie studie

 

5.100 homomannen en 300 vrouwen uit de Verenigde Staten, Canada en Nederland deden mee aan deze hiv-vaccinatie studie die eindigde in 2003. De resultaten vielen tegen.
 

Men had gehoopt van niet, toch bleek het zo te zijn: hiv kan zich tientallen jaren verstoppen in slapende CD4-cellen. Deze slapende CD4-cellen kunnen op verschillende plekken zitten in het lichaam. In je beenberg, in je klieren, in je darmen, in je lever en er zijn ook slapende CD4-cellen in hersenen aangetroffen. 

 

Deze inactieve, hiv dragende, CD4-cellen worden hiv-reservoir genoemd. De hiv-remmers kunnen er niet bij, want die kunnen alleen actieve CD4-cellen beschermen. Wetenschappers vermoeden dat hoe langer je onbehandelde hiv hebt gehad, hoe groter deze hiv-reservoirs zijn. 

 

Lastiger nog: slapende CD4-cellen worden ook uit zichzelf wakker waardoor je weer actieve hiv hebt in je bloed. De enige manier om verspreiding van hiv in je bloed tegen te gaan is door hiv-remmers te blijven nemen.

 

Om een lichaam helemaal hiv-vrij te maken, moeten al deze slapende CD4-cellen wakker gemaakt worden en het hiv wat dan vrij komt vernietigd. Maar dat blijkt niet eenvoudig.
 

Een maand hiv-remmers onmiddellijk nadat je risico hebt gelopen op hiv blijkt heel effectief te zijn tegen het krijgen van hiv. Je moet dan wel binnen 72 uur met de kuur beginnen. 

 

PEP is een uitkomst, eerst voor zorgmedewerkers die mogelijk met hiv in contact komen, bijvoorbeeld door een prikaccident, maar al snel wordt het ook gegeven aan mensen die ongerust zijn omdat het condoom scheurt. 
 

Omdat levensreddende combinaties van hiv-remmers het nieuwe normaal wordt, grijpen pillenfabrikanten deze ontwikkelingen aan om meerdere hiv-remmers in één tablet te stoppen. Zo wordt het makkelijker voor mensen met hiv om hun dagelijkse dosis hiv-remmers in te nemen.

 

Omdat mensen met hiv nu meerdere soorten hiv-remmers moeten slikken, met verschillende regels en bijwerkingen, wordt er veel aandacht besteed aan op tijd de juiste pil slikken. Sommige pillen moeten drie keer per dag met vet ingenomen worden, en anderen twee maal daags een handvol op de lege maag, terwijl de gehate, vieze kauwtablet DDI soms ook nog een keer per dag wordt voorgeschreven. 
 

Het is inmiddels mogelijk om virusdeeltjes per milliliter bloed vast te stellen. Een handige tool voor artsen en onderzoekers, want nu kunnen ze zien wat de hiv-remmers doen. Voorheen werd alleen de CD4 gemeten, maar dat gaf een onvolledig beeld. 

 

De eerste viral load testen zijn nog niet heel precies, maar elk jaar worden ze beter. Inmiddels (2025) kunnen de beste viral load testen zelfs één enkel virusdeeltje detecteren. Ook weten we inmiddels dat als je minder dan 200 virusdeeltjes per milliliter bloed hebt, dat je het virus niet meer door kunt geven.
 

Door mensen met hiv minstens drie verschillende soorten hiv-remmers te geven, blijkt de schade die hiv aanricht in het lichaam af te remmen. Omdat de combinatie zo effectief is, zorgt de minister van volksgezondheid in Nederland er persoonlijk voor dat 'de combinatietherapie' per onmiddellijk vergoed wordt door de zorgverzekering. 

 

Dit red vele levens. Mensen met een vergevorderde hiv-infectie (aids) die op het randje van de dood balanceren, komen weer tot leven. Dit wordt 'het Lazerus effect' genoemd. Deze eerste versie van de combinatietherapie is niet voor iedereen. Bij sommige mensen werken de medicijnen gewoon niet goed genoeg en gaat men alsnog dood. Anderen krijgen hele heftige bijwerkingen waardoor ze veel gezondheidsschade oplopen, zoals een totaal verlies aan vetcellen over het hele lichaam of hele ernstige vormen van zenuwpijn.
 

Inmiddels komen er steeds meer hiv-remmers op de markt. De meeste van deze medicijnen zijn al in de jaren zestig ontwikkeld, maar inmiddels komen er ook andere, nieuw ontwikkelde medicijnen bij. 

 

Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze de CD4-cel beschermen tegen hiv. Het ene medicijn zorgt ervoor dat hiv zich niet meer kan vermenigvuldigen in de CD4-cel, terwijl een ander medicijn ervoor zorgt dat het virus de CD4-cel niet binnen kan komen.

 

Men is al bezig om hiv-remmers te combineren, en er zijn wel positieve effecten, maar pas als men drie verschillende hiv-remmers gaat geven, blijkt hiv echt af te remmen.
 

Het is artsen en onderzoekers al opgevallen dat sommige mensen met hiv heel snel aids ontwikkelen, terwijl dit bij anderen een langzamer proces is. Men wil weten waarom dat was, en begint dit te onderzoeken.

 

Daarbij stoten ze op opmerkelijke zaken. Zoals iemand die wel hiv heeft, maar die het virus op natuurlijke manier onderdrukt en iemand die geen hiv kan krijgen. Later blijkt dat deze mensen handige afwijkingen hebben in hun DNA waardoor hun lichaam van nature hiv onder de duim kan houden of zelfs kan afstoten.

 

In het geval van mensen die geen hiv kunnen krijgen, zorgt een genmutatie ervoor dat hiv zich niet kan hechten aan de CD4-cel. Deze mutatie heet CCR5-delta-32. Als iemand van beide ouders deze mutatie heeft geërfd (en dus een dubbel CCR5-delta-32 gen heeft), dan kan hiv zich niet hechten aan de CD4-cel. 

 

Mensen met een enkelvoudig CCR5-delta-32 gen kunnen nog wel hiv krijgen, maar moeilijker en bij hen duurt het ook veel langer voordat ze vergevordere hiv (of aids) ontwikkelen.

 

Mensen die hiv op een natuurlijke manier onderdrukken (en dus een hele lage viral load hebben) worden 'elite controllers' genoemd. Hiv kopieert zichzelf in je DNA, maar om goed te kunnen werken moet het gekopiëerd worden bij een actief stuk DNA. Er bestaan ook delen in je DNA die eigenlijk niets doen. Als hiv zichzelf daarin kopieert, dan heeft je lichaam minder last van het virus en kan het zelf mogelijk actieve virusdeeltjes opruimen.
 

Medicijn onderzoek duurt vaak heel lang. Wetenschappers en artsen moeten heel zorgvuldig zijn om ervoor te zorgen dat de medicijnen echt doen wat ze zeggen dat ze doen. Onder druk van aids-activisten experimenteren onderzoekers met een kortere tijdlijn. 

 

Veel mensen met aids doen mee aan deze experimenten. Voor zichzelf, maar ook voor de mensen die na hen komen. In de woorden van prominent aids-activist Vito Russo: "De bijwerking van aids is dood."
 

Oorspronkelijk is AZT in 1964 ontwikkeld tegen kanker, maar blijkt niet te werken. Nu, met hiv, wordt alles geprobeerd. En zo wordt AZT ook uit de mottenballen gehaald. Hoewel patiënten hevige bijwerkingen hebben, weet AZT wel het virus te remmen. Dit geeft onderzoekers hoop dat het mogelijk is om hiv te stoppen.

 

Ook ontstaat er controverse omdat de pillenfabrikant Welcome exorbitant hoge prijzen rekent voor dit oude medicijn dat minimaal werkt. Aids-activisten komen in opstand tegen deze profiteurs.
 

Omdat nu onomstotelijk vaststaat dat je hiv kan overdragen tijdens vrijen, organiseert de Nederlandse overheid een nationale campagne om Nederland tot vrijen met een condoom te verleiden.

 

Waar andere landen horrorbeelden met grafzerken gebruiken om te waarschuwen tegen aids, krijgen Nederlanders bloemetjes en bijtjes te zien. Met als boodschap: "Vrij veilig, stop aids."

 

Nederland gaat massaal aan het condoom.
 

Vanaf het moment dat hiv is ontdekt, weet men dat men de CD4-cellen van een persoon in de gaten moet houden, want het aantal CD4-cellen zegt veel over het stadium van de hiv-infectie. 

 

Niet dat men daar op dit moment veel aan heeft, want er zijn nog geen medicijnen, maar men kan wel eerder ingrijpen om opportunistische infecties het hoofd proberen te bieden. 
 

Om ook wereldwijd grip te krijgen op de aids-epidemie besluiten de Wereldgezondheidsorganisatie, samen met internationale gezondheidsinstituten wetenschappers, artsen, onderzoekers en beleidsmakers bijeen te brengen. 

 

De internationale aidsconferentie werd tot 1994 elk jaar gehouden en daarna elke twee jaar, steeds weer in een andere stad. Deze aidsconferentie was in Amsterdam in 1991 en in 2018.

 

Vanaf de conferentie in Montreal in 1989 is er ook heel duidelijk ruimte voor mensen met hiv zelf op de conferentie. Aids-activisten eisten door protestacties mee te kunnen praten over onderzoek, beleid en behandeling.
 

Nadat bekend geworden is dat aids word veroorzaakt door een virus, kan er op getest worden. Omdat het lichaam reageert op een hiv-infectie met antistoffen, kunnen deze antistoffen opgespoord worden. Het duurt wel een paar maanden voordat deze antistoffen zichtbaar zijn in je bloed. Tegenwoordig kan het ook sneller, dan wordt er direct op het DNA van het virus gezocht.

 

Toen er nog geen behandeling was tegen hiv werd het afgeraden om een hiv-test te doen als je geen klachten had. De mentale last van weten dat je hiv had werd te zwaar gevonden.
 

Een groep mensen met aids komt samen in Denver in de Verenigde Staten en presenteren wat nu bekend staat als 'The Denver Principles'. Ze eisen dat er geen besluiten over hen wordt genomen zonder hen mee te nemen in het proces. Dat geldt ook voor hiv-onderzoek. 

 

The Denver Principles is de eerste keer in de geschiedenis dat patiënten nadrukkelijk voor hun rechten opkomen. In de verklaring staat ondermeer "We veroordelen pogingen om ons als 'slachtoffer' te bestempelen, een term die nederlaag impliceert. Ook zijn we slechts af en toe 'patiënten', een term die passiviteit, hulpeloosheid en afhankelijkheid van de zorg van anderen. Wij zijn 'mensen met aids'."
 

Twee onderzoeksteams uit Amerika en Frankrijk publiceren in mei, in hetzelfde wetenschappelijke tijdschrift, dat ze het virus hebben ontdekt dat aids veroorzaakt.

 

Het Amerikaanse team noemt het virus HTLV-III, en het Franse team noemt het LAV. Het is nog een tijd onduidelijk of beide teams hetzelfde virus hebben ontdekt. Dit blijkt inderdaad het geval en in 1986 krijgt het virus de naam hiv: ’human immunodeficiency virus’.

 

Hiv blijkt een retrovirus. Een retrovirus kan hun eigen genetische code (RNA) kopiëren in het DNA van de gastheer. Op die manier heeft de gastheer er geen idee van dat het geïnfecteerd is. Hiv is dus in staat om net te doen alsof het onderdeel is van je lichaam. Zodoende weet het zich goed te verstoppen.
 

Nu men weet dat aids ook in Nederland is aangekomen, zijn er nog geen manieren om bloed op aids te testen. Mensen met de bloedziekte hemofilie zijn afhankelijk van bloed wat gegeven werd door vrijwilligers bij de bloedbank. 

 

In een polderoverleg met de bloedbank wordt besloten homomannen te vragen geen bloed meer te geven. In 1988 wordt het officieel beleid van de bloedbank om geen bloed meer aan te nemen van mannen die seks hebben met mannen. 

 

Sinds 2021 mogen homo- en bimannen in een monogame relatie weer bloed geven.
 

Tijdens een vergadering in juli van het Amerikaanse instituut van volksgezondheid (CDC) wordt een nieuwe naam voor de nieuwe ziekte geïntroduceerd: aids. Aids staat voor 'acquired immunodeficiency syndrome'. 

 

Inmiddels is men er ook achter dat niet alleen Amerikaanse homomannen de symptomen van deze nieuwe ziekte vertonen. Ook mensen met de erfelijke bloedziekte hemofilie, druggebruikers die injecteren en (in Amerika) immigranten uit Haïti.

 

In het AMC ziekenhuis in Amsterdam overlijdt de eerste Nederlandse man aan de gevolgen van aids. Artsen zitten met hun handen in het haar. Zoiets hebben ze nog nooit gezien.
 

Amerikaanse media berichten in de zomer over een een zeldzame kanker bij relatief jonge homomannen in New York en San Francisco.

 

De zeldzame kanker blijkt Kaposisarcoom en is een huidkanker die door een herpesvirus wordt veroorzaakt. Normaal gesproken onderdrukt je afweer dit virus, maar als hiv al je CD4-cellen heeft vernietigd krijgt dit virus zijn kans. Ook blijkt een aantal van deze mannen een zeldzame soort longonsteking te hebben die veroorzaakt wordt door een schimmel.

 

De berichtgeving in de Amerikaanse media over de zeldzame kanker bij homomannen wordt gezien als het startpunt van aidsonderzoek. Dit is ook het begin van de bewustwording van het grote publiek over de aids-epidemie.
 

CD4 cellen zijn afweercellen die ervoor zorgen dat ziektekiemen als virussen, bacteriën en schimmels gedetecteerd worden in je lichaam zodat ze signalen kunnen geven aan andere afweercellen om deze ziektekiemen te doden. 

 

Vrij snel na de ontdekking van hiv komt men erachter dat hiv de CD4-cel gebruikt om zichzelf te vermenigvuldigen. Na gebruik gaat de CD4-cel dood. Als je geen CD4 cellen meer hebt, kunnen andere virussen en ziektekiemen hun gang gaan.
 

Door oude bloedmonsters te testen vinden onderzoekers hiv in bloed van een man die in 1959 in Leopoldstad, Belgisch-Congo leefde. (Nu: Kinshasa, Democratische Republiek Congo). 

 

In de jaren voor 1981 waren er voor artsen een tal van mysterieuze doden. Als er bloed bewaard was van deze mensen, dan kon het later getest worden op hiv. Zo blijkt ook in het Westen een aantal mensen overleden aan de gevolgen van aids. Bijvoorbeeld een Amerikaanse tiener in 1969, een Noorse trucker in 1976 en een Deense arts in 1977. 

 

Het beeld in Afrika was vele malen ernstiger. Van 75 kinderen die meededen aan een medische proef in 1973, bleken er 50 hiv te hebben, zo blijkt als hun bloed wordt getest op hiv in 1985.